Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju mieści się w jedynym zachowanym w Polsce młynie papierniczym, pochodzącym sprzed 1562 r. Unikatowa papiernia tworzy bezcenny w skali Europy zabytek techniki, który decyzją Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2011 r. uzyskał status pomnika historii. 24 października 2019 r. młyn został wpisany na listę informacyjną UNESCO (Tentative List), stając się oficjalnym kandydatem Polski do wpisu na właściwą listę UNESCO.
W dusznickim młynie były i są wytwarzane papiery czerpane, wg techniki opracowanej w średniowieczu. Niegdyś młyn odgrywał istotną rolę kulturotwórczą; na arkuszach z Dusznik drukowano książki, spisywano dokumenty. Dziś arkusze z dusznickiego młyna wykorzystywane są do sporządzania okolicznościowych pism, dyplomów, zaproszeń, papeterii oraz pamiątek świadczących o papierniczych tradycjach Dolnego Śląska.
Najlepszy okres w dziejach dusznickiego młyna przypada na XVII i XVIII w. Jego kolejni właściciele udoskonalali produkcję oraz rozbudowywali i ozdabiali papiernię, która stała się jednym z najpiękniejszych obiektów przemysłowych w Europie. Na pierwszej kondygnacji strychowej głównego budynku młyna papierniczego znajdują się unikatowe malowidła ścienne – polichromie, przedstawiające sceny rodzajowe, motywy roślinne, a także biblijną scenę identyfikowaną jako „Józef i żona Putyfara”. Powstały najprawdopodobniej w XVII-XVIII w. Polichromie wyróżniają dusznicki młyn papierniczy na tle innych tego typu zabytków techniki i stanowią ważny element w staraniach Muzeum Papiernictwa o wpis obiektu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Od 1968 r. w dusznickim młynie papierniczym działa Muzeum Papiernictwa. Zajmuje się gromadzeniem i udostępnianiem zbiorów związanych z papiernictwem, drukarstwem oraz miejscowością Duszniki Zdrój.
Może poszczycić się m.in.:
- największą w kraju kolekcją zabytkowych sit papierniczych i papierów ze znakami wodnymi,
- zbiorem wzorników papierów i wyrobów papierowych,
- dawnymi maszynami wykorzystywanymi w papiernictwie i drukarstwie,
- jedną z najcenniejszych w Europie kolekcją przyrządów do badania właściwości papieru,
- zbiorem obrazów związanych z dusznicką papiernią (portrety dawnych właścicieli młyna) oraz z Dusznikami,
- bogatym zbiorem ikonografii do Dusznik Zdroju,
- największym w kraju księgozbiorem dotyczącym historii papiernictwa,
- zbiorem historycznych paszportów i dokumentów identyfikacyjnych, wystawianych od końca XVIII wieku do czasów współczesnych
- kolekcją polskich banknotów emitowanych od czasów insurekcji kościuszkowskiej do czasów współczesnych
- pokaźnym zbiorem ekslibrisów, wykonanych w różnych technikach m.in.: drzeworycie, miedziorycie, akwaforcie czy linorycie.
„Sercem” dusznickiego młyna papierniczego jest czerpalnia, w której odbywają się pokazy ręcznej produkcji papieru, realizowane w oparciu o wywodzącą się ze średniowiecza technologię. Także tu, odbywają się warsztaty czerpania papieru, podczas których zwiedzający samodzielnie wykonują papiery ze znakami wodnymi, artystyczne oraz arkusze z odbiciem swoich dłoni.
Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju
57-340 Duszniki Zdrój, ul. Kłodzka 42
tel. + 48 748 627 400
e-mail: biuro@muzpap.pl
strona: www.muzeumpapiernictwa.pl
